Bij de behandeling van psychische problemen is een integrale aanpak nodig en moet er goed worden samengewerkt door gemeenten, de GGZ en zorgverzekeraars, aldus Liane den Haan.
“Eén ding is voor mij al lang heel duidelijk: je kunt in ons land beter fysiek iets mankeren dan psychisch”, zei Liane den Haan bij het commissiedebat over de GGZ, de maatschappelijke opvang en suïcidepreventie. “Met een goede behandeling kunnen veel psychische problemen opgelost worden, maar vaak liggen er andere zaken aan ten grondslag”, vervolgde Liane. “Denk aan schulden, armoede en problemen binnen het gezin. Hier is een integrale aanpak nodig en moet er goed worden samengewerkt door gemeenten, de GGZ en zorgverzekeraars. Sterker nog: heel veel problemen kunnen ook voorkomen worden door zwaar in te zetten op preventie.”
Inbreng van Liane den Haan, ook namens DENK, bij het commissiedebat GGZ, maatschappelijke opvang en suïcidepreventie met Paul Blokhuis, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
“Eén ding is voor mij al lang heel duidelijk: je kunt in ons land beter fysiek iets mankeren dan psychisch.
De GGZ heeft dit weekend zelf de noodklok geluid: zij kunnen de lange wachtlijsten niet zelfstandig oplossen. De staatssecretaris is hiermee aan het werk, maar hoe lang gaat dit nog duren? Graag een reactie van de staatssecretaris op dit bericht, en hoe ziet hij zijn rol hierin?
Eén van de problemen die de GGZ aangeeft is de medicalisering van allerlei problemen die eigenlijk niet in de GGZ thuishoren. Heel veel psychische problemen kunnen opgelost worden met een goede behandeling, maar vaak liggen er andere zaken aan ten grondslag. Denk aan schulden, armoede en problemen binnen het gezin. Ook hier is een integrale aanpak nodig en moet er goed worden samengewerkt door gemeenten, de GGZ en zorgverzekeraars. Sterker nog, heel veel problemen kunnen ook voorkomen worden door zwaar in te zetten op preventie.
Dat gebeurt op dit moment nog veel te weinig. Ik wil de staatssecretaris vragen wat hij precies doet om de integrale keten binnen de GGZ beter te laten functioneren.
De staatssecretaris heeft een verkenning laten uitvoeren voor een nationaal preventieakkoord mentale gezondheid. Begin 2022 koppelt hij de vervolgstappen terug. Is er een manier om dit te versnellen?
Mensen staan nu heel lang op de wachtlijst zonder enige hulp, waardoor hun situatie vaak nog meer verslechterd. Overbruggingszorg kan hierbij helpen. Denk hierbij aan lotgenotencontact en psychosociale hulp. Een voorbeeld is de Wachtverzachter, een initiatief van Dokters van de Wereld, die wachtenden koppelt aan ervaringsdeskundigen. Dit soort initiatieven zijn alleen mogelijk als gemeentes hiervoor budget vrijmaken. Ook blijkt dat vrijgevestigde psychologen vaak nog wel ruimte hebben om wachtenden te helpen. Hoe kijkt de staatssecretaris hier tegenaan?
Ook blijkt dat mensen soms voor niets op de wachtlijst staan, ze wachten maanden om vervolgens weer doorverwezen te worden naar de huisarts. GGZ Nederland geeft ook aan dat aan de voorkant al vastgesteld zou moeten worden of iemand wel op de wachtlijst thuishoort. Dat wordt nu niet gefinancierd. Is dat ook een mogelijkheid vraag ik de staatssecretaris?
Dan suïcidepreventie. Gemiddeld sterven er in Nederland 5 mensen per dag aan zelfmoord. Er vinden 135 zelfmoordpogingen per dag plaats, daarvan eindigen gemiddeld 40 mensen per dag op de spoedeisende hulp. Het verdriet dat dit met zich meebrengt voor mensen die op deze manier iemand verliezen is onbeschrijflijk groot. Maar ook het trauma dat niet gelukte pogingen bij personen zelf en hun naasten oplevert is enorm. Helaas kan ik uit ervaring daarover meepraten. Het is altijd vervelend om over geld te praten als we het over mensenlevens hebben, maar suïcide brengt ook maatschappelijke gevolgen met zich mee.
Onlangs berekende Deloitte dat een zelfmoord de maatschappij 2,8 miljoen euro kost, wat neerkomt op 5 miljard per jaar. Ik zou zeggen: investeer liever aan de voorkant dan betalen aan de achterkant. Het is dus van het grootste belang dat suïcidepreventie opgenomen wordt in de Wet Publieke Gezondheid en dat er landelijk integraal beleid wordt vastgesteld. Ook moeten gemeenten worden verplicht beleid te voeren op suïcidepreventie en is het belangrijk om hiervoor geoormerkt geld beschikbaar worden gesteld. Precies zoals omschreven staat in de initiatiefwet Suïcidepreventie. Ik hoop dat er haast gemaakt wordt met deze initiatiefwet.
Verder wil ik staatssecretaris Blokhuis vragen of hij op de hoogte is van de invloed van social media zoals TikTok en Instagram op jongeren. Er gaan vele filmpjes rond van jongeren die bijvoorbeeld met sondevoeding in hun neus dansjes doen, filmpjes maken over gedwongen opnames, filmpjes over gedachten aan zelfmoord etc. Hoe kan het dat dit soort platforms dit soort filmpjes niet verwijderen? Het is ronduit gevaarlijk als je depressief bent, beïnvloedbaar bent en in dit soort kringen komt op dit soort social media. 113 wil hier een project op gaan starten. Is de staatssecretaris het met mij eens dat dit haast behoeft?
Tot slot nog een vraag over de lokale meldpunten verward gedrag. Vaak komen daar ook meldingen binnen over mensen met dementie. En dat zal alleen maar toenemen. De staatssecretaris geeft aan dat hij de komende tijd gaat investeren in kennisontwikkeling van die meldpunten. Ik wil hem vragen daarin ook goede kennis over dementie mee te nemen, zodat medewerkers bij die meldpunten mensen kunnen doorverwijzen naar de juiste hulp.”
