In sommige cao’s is tot wel 10 procent loonsverhoging afgesproken, na oproepen van het kabinet. Mensen met alleen AOW hebben die luxe niet. Het kabinet heeft een blinde vlek voor die groep, stelt Liane den Haan in een opiniestuk in het AD.
Voor dit jaar doen verschillende inflatiecijfers de ronde. Of men nu gedwongen is een nieuw, megaduur energiecontract af te sluiten of het geluk heeft een meerjarig contract te hebben tegen een lagere prijs, in beide gevallen is de impact op de koopkracht groot.
Met een energieplafond en diverse andere maatregelen probeert de regering de koopkracht te ondersteunen. ‘Maar’, zeiden onze premier en de ministers Kaag (Financiën) en Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), ‘een helpende hand moet óók van het bedrijfsleven komen’. Ze deden met klem een beroep op de werkgevers. Met resultaat: we zien cao-verhogingen tot zo’n 10 procent tot en met eind 2023. Niveaus die we in jaren niet hebben gezien. Maar ja, als je een nieuw energiecontract moet afsluiten, ga je er nog steeds fors op achteruit. Werkenden hebben echter wel vaak de mogelijkheid daar zelf iets aan te doen, bijvoorbeeld door (tijdelijk) meer uren te gaan werken.
Die mogelijkheid hebben mensen met alleen een AOW niet. Die groep staat er nog minder goed voor. Volgend jaar stijgt de AOW-uitkering weliswaar met 10 procent, maar dat dekt nog lang niet de kostenexplosie van een variabel energiecontract. Ouderen krijgen dan 975 euro per persoon als ze met z’n tweeën zijn en 1420 euro als ze alleenstaand zijn. Dat is inclusief vakantiegeld. In deze tijden bepaald geen vetpot. En zoals gezegd: zij hebben niet de mogelijkheid om hun inkomen positief te beïnvloeden.
Een behoorlijk deel van deze groep ontvangt een heel bescheiden pensioen. Dat pensioen is door de lage rekenrente de laatste jaren veelal niet geïndexeerd en soms zelfs gekort. Deze groep liep tot en met 2021 wel 20 procent achter in koopkracht ten opzichte van werkenden. Dit jaar zal door de inflatie enerzijds en de steunmaatregelen anderzijds de koopkracht van dat gespaarde pensioen zelfs in totaal ruim 30 procent gaan achterlopen.
Inmiddels zien we de dekkingsgraden van veel pensioenfondsen fors oplopen tot wel 125 procent. Dat betekent dat binnen de huidige wet de pensioenen verhoogd kunnen verhogen met ongeveer 13 procent. Helaas gebeurt dat niet of is de verhoging nog veel te gematigd. Dat heeft onder meer te maken met de Wet Toekomst Pensioenen. Die Wet kent nieuwe regels die investeringen vragen van de pensioenfondsen. Daarom houden de fondsen de hand op de knip. En dat terwijl de inflatie oploopt en de koopkracht afneemt. Zo luid als de regering de werkgevers oproept om de salarissen te verhogen om de koopkracht te handhaven, zo oorverdovend stil is men met het aansporen van pensioenfondsen om te indexeren. Met als gevolg dat gepensioneerden letterlijk en figuurlijk in de kou staan.
Ouderen zitten – veel meer nog dan werkenden – klem. Veel vooruitzicht op verbetering hebben zij niet, want de regering en de coalitiepartijen hebben een blinde vlek voor ouderen. Als het over ouderen gaat, is het kabinet niet alleen ziende blind, maar ook nog eens horende doof.
Liane den Haan
Tweede Kamerlid voor GOUD Nederland
► Dit opiniestuk is op 16 november 2022 gepubliceerd in het AD
