Algemeen

Cultuur en kernwaarden moeten leidend zijn in Tweede Kamer

Een extraparlementair kabinet heeft allerlei voordelen, vindt Liane den Haan. Maar voor welk model voor de nieuwe regering ook wordt gekozen, het kan alleen maar werken als er in de Tweede Kamer afspraken worden gemaakt over de bestuurscultuur, de kernwaarden en over fatsoensnormen.

Tijdens het debat over het eindverslag van informateur Remkes deelde Liane den Haan enkele zaken die zij ook tijdens het formatiegesprek heeft gezegd. Om te beginnen zei Liane dat ze zich schaamt voor hoe mensen in de Tweede Kamer met elkaar omgaan. “Het is teleurstellend en buitengewoon vervelend dat we nog steeds geen Kabinet hebben, maar wat daaraan ten grondslag ligt is veel erger, namelijk een totaal gebrek aan vertrouwen, waarden en normen. En soms ook gebrek aan fatsoen”, aldus Liane.

Lef en moed

Bij het formatiegesprek van woensdag 29 september bleek dat er nog een optie mogelijk was, dat van een extraparlementair kabinet. Er kwam een vernieuwend plan op tafel, met een inhoudelijk en financieel kader. Vervolgens wordt de inhoud ontwikkeld in de richting van programma’s of plannen en pas dan wordt er gekeken wie deze plannen qua uitvoering kan gaan uitwerken. Een plan dat getuigt van lef en politieke moed, vindt Liane. “Het heeft verschillende voordelen, zoals een dun regeerprogramma met ruimte voor inbreng van buitenaf en ruimte voor de oppositiepartijen om zaken te agenderen.”

Niet langs de zijlijn

Voordeel is ook dat geen enkele politieke partij nog langs de zijlijn kan blijven staan en alleen maar bezwaren opwerpen. “Van iedereen wordt verwacht dat hij of zij constructief meedenkt”, vindt Liane. “Door wisselende verbindingen zal het politieke debat zich meer op de inhoud toespitsen. Dat kan echter alleen maar werken als je afspraken met elkaar maakt over de bestuurscultuur. En over fatsoensnormen”, aldus Liane den Haan.

 


 

De inbreng van Liane den Haan bij het debat over het eindverslag van informateur Remkes.

“Allereerst dank aan de heer Remkes voor zijn inspanningen.

Afgelopen woensdag, op weg naar het formatiegesprek, vroeg een journalist mij waarom ik dacht te zijn uitgenodigd, zonder partij en met maar één zetel. Op zich een logische vraag, maar ik vertegenwoordig in de Tweede Kamer wel heel nadrukkelijk de ouderen in Nederland. En ik begrijp dat ik behoor tot het constructieve midden, iets dat ik als een compliment beschouw.

Ik ga zeggen wat ik woensdagochtend ook heb gezegd aan tafel. Ik vind het eervol om volksvertegenwoordiger te mogen zijn. Maar ik schaam mij ook. Ik schaam mij over hoe wij hier in dit huis met elkaar omgaan.

Ook ik vind het teleurstellend en buitengewoon vervelend dat we nog steeds geen Kabinet hebben. En ook ik vind dat we sommige dingen beter kunnen doen. Maar wat daaraan ten grondslag ligt is veel erger. Namelijk een totaal gebrek aan vertrouwen, waarden en normen. En soms ook gebrek aan fatsoen.

Afgelopen woensdag gaf de heer Remkes aan dat een traditioneel meerderheidskabinet alsook een traditioneel minderheidskabinet niet meer tot de mogelijkheden behoorden. Een andere optie was nog denkbaar: een extraparlementair kabinet. Op meerdere manieren in te vullen. Er waren veel vragen over. Mevrouw Kaag schetste hoe een extraparlementair kabinet er eventueel uit zou kunnen zien.

En zij probeerde dit te verduidelijken aan de hand van een voorbeeld met betrekking tot het lidmaatschap van een tennisclub. Zij vroeg daarbij expliciet dit voorbeeld onder ons te houden omdat er anders wellicht krantenkoppen zouden komen met ‘de tennisclub van Kaag’ en dat niet was waar het over zou moeten gaan. En wat schetst mijn verbazing: precies dát komt in de krant. En niet alleen dat, maar net terug in het Tweede Kamergebouw wisten journalisten al precies wat er gezegd was in de bijeenkomst.

Negen politiek leiders, één informateur en drie ambtenaren. De informateur en de ambtenaren sluit ik uit van lekken. Maar negen politiek leiders waarvan er kennelijk dus één of enkelen niet in staat is of zijn om het politieke partijbelang opzij te zetten en de vertrouwelijkheid te waarborgen. Het geeft mij in ieder geval een onveilig gevoel. En het is weer een voorbeeld waarmee we het vertrouwen van de burgers in de politiek niet terugkrijgen.

Het model dat mevrouw Kaag schetste getuigt van lef en politieke moed. Het is nieuw in de politiek, maar degenen die ooit werkzaam zijn geweest in het bedrijfsleven of bij grote organisaties kennen het model.

Je hebt een inhoudelijk en financieel kader. Vervolgens ontwikkel je de inhoud verder naar programma’s of plannen en dan ga je kijken wie deze plannen qua uitvoering gaan uitwerken.

Natuurlijk zijn er nadelen aan dit model. Die zijn voornamelijk te adresseren richting potentiële bewindspersonen. Het is namelijk niet vanzelfsprekend, zoals dat wel is met een dichtgetimmerd regeerakkoord, dat je je beleid zomaar door de Tweede Kamer kunt halen.

Het vergt dus heel goede, stevige en inhoudelijk bekwame bewindspersonen die, minder onder invloed van partijpolitiek, hun werk zullen gaan doen.

En het vergt inzet van deze bewindspersonen om de oppositie al in een vroeg stadium te betrekken bij planvorming. Je zult op inhoud de meerderheid in de Kamer voor voorstellen moeten halen, en niet op de logische coalitiemeerderheid zoals we dat nu kennen.

Er zijn in mijn optiek echter vooral veel voordelen:
– Een dun regeerprogramma met ruimte voor inbreng van buitenaf
– Ruimte voor de oppositiepartijen om zaken te agenderen
– Inhoud is leidend

Geen enkele partij kan langs de zijlijn blijven staan en alleen maar ‘tegen’ zijn en ‘nee’ roepen, van eenieder wordt verwacht dat hij of zij constructief meedenkt. Door wisselende verbindingen zal het politieke debat zich meer op de inhoud toespitsen.

Echter, welk model er ook gekozen wordt, het kan alleen werken als je afspraken met elkaar maakt over de bestuurscultuur. Sterker nog, over de cultuur, over kernwaarden én over fatsoensnormen. En dat lijkt mij nog een heel grote uitdaging. Maar aangezien ik van uitdagingen houd en een optimistisch mens ben, zet ik mij daar graag voor in!”

Deel dit artikel via

Wilt u graag op de hoogte blijven?
Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief!