De zorg kampt met een groot personeelstekort dat de komende tijd alleen nog maar zal toenemen. “De werkdruk in de zorg is voor niemand vol te houden”, zei Liane den Haan. “Er moet alles aan gedaan worden om die te verminderen en om het personeel in de zorg binnen te houden.”
“Als er niets verandert, stevenen we af op een zorgcrisis die zijn weerga niet kent”, waarschuwde Liane den Haan bij het debat in de Tweede Kamer over de arbeidsmarkt in de zorg. “Dat er personeelstekorten zijn in de zorg lijkt nog steeds onvoldoende te landen. Want bij ziekenhuizen, verpleeghuizen, de thuiszorg, de huisartsen en de GGZ-instellingen staan patiënten niet rijen dik buiten te wachten, zoals op Schiphol.”
Oudere werknemers
Het is dus van belang om het personeel in de zorg binnen te houden. Liane wees daarbij vooral op de oudere werknemer in de zorg. “Daar is nog weinig aandacht voor”, constateerde het Kamerlid. “Wordt er tijdig ingezet op het behouden van de oudere werknemer die zijn huidige baan te zwaar vindt? Het is belangrijk dat gesprek tijdig te voeren. Vaak willen oudere werknemers best nog blijven werken, maar dan moet er wel een mogelijkheid zijn om het werk aan te passen.”
Pensioen
Liane pleit er ook voor tijdig te praten met mensen die met pensioen gaan. “Er wordt op dit moment nog te vaak vanuit gegaan dat iemand die met pensioen kan gaan, dat ook wil. Maar vráág het hen: wil je daadwerkelijk stoppen of misschien toch liever blijven werken? Hetzij in hun huidige functie, hetzij in een andere functie.”
Huisartsen
Volgens Liane helpt het ook als parttimers in de zorg meer uren gaan werken. “Maar dan moet dat natuurlijk wél lonen!”, zei Liane, die ook een lans brak voor de huisartsen. “Zij vangen 95 procent van de zorg af voor de tweede lijn en zijn een enorm belangrijke verbindende schakel in ons hele zorgsysteem. Maar zij kampen met onvoldoende en te dure huisvesting, te veel regeldruk en administratieve lasten, te weinig tijd voor de patiënten en te weinig financiële middelen voor de taken die zij toebedeeld krijgen.”
Actie
Huisartsen hebben de afgelopen weken op een ludieke en nette manier van zich laten horen. “Als huisartsen actie voeren, betekent dat dat het water hen echt tot aan de lippen staat”, zei Liane. “Zij hebben geen wegen geblokkeerd, geen agressie gebruikt, en onvoorstelbaar weinig pers gehad. En tóch hoop ik dat ook zij voldoende gehoord worden. Want alleen samen kunnen we dit monster van een probleem, dat we nu hebben op de arbeidsmarkt in de zorg, het hoofd bieden.”
De volledige inbreng van Liane den Haan bij het commissiedebat Arbeidsmarktbeleid in de zorg met minister Helder voor Langdurige Zorg en Sport.
“De afgelopen weken werden we overladen met nieuws over Schiphol. Filmpjes en foto’s van rijen mensen die al ver buiten de terminals begonnen. De gevolgen van de personeelstekorten op Schiphol zijn daardoor heel zichtbaar. En hoewel we allemaal wel weten dat dit in de zorg ook gaande is, lijkt dit nog steeds onvoldoende te landen. Want bij ziekenhuizen, verpleeghuizen, de thuiszorg, de huisartsen en de GGZ-instellingen staan patiënten niet rijen dik buiten te wachten. Maar als we zo doorgaan, stevenen we af op een zorgcrisis die zijn weerga niet kent.
In sommige zorginstellingen is die crisis al gaande. Ik hoor ziekteverzuimcijfers in de ouderenzorg die recordhoogtes bereiken. Ik hoor het van dichtbij van mijn dochter, die in de ouderenzorg werkt. Gisteren appte ze nog ‘Mama, de werkdruk is niet leuk meer, zo hoog. Ik kan wel huilen’. Op mijn antwoord dat ze in eerste plaats aan zichzelf moet denken en ook voldoende rust en dus een vrije dag moet nemen appte ze terug: ‘Dat wil ik wel, maar het probleem is dat ik dan niet alles voor mijn bewoners kan doen’. En zó zijn alle mensen in de zorg. Alles voor de patiënten en cliënten. Maar dit is voor niemand vol te houden.
Het is dus van belang om het personeel in de zorg binnen te houden. En in de stukken staan wel wat concrete voorstellen.
Ik noem er een paar:
– Goede balans tussen werk en privé
– Goed inwerken en begeleiden van nieuwe medewerkers
– Voldoende instroom
– Veilig en inspirerend leerklimaat
– Leven lang ontwikkelen
Maar hoe dan? Hoe wil de minister dit allemaal gaan vormgeven en uitvoeren als er nu al veel te weinig verzorgenden, verpleegkundige, huisartsen en andere zorgprofessionals zijn?
Wat mij verder opvalt is dat er weinig aandacht is voor de oudere werknemer. Ik zie dat er wordt ingezet om personeel bij te scholen zodat ze voldoende meekunnen in de nieuwe ontwikkelingen. Maar wordt er ook tijdig ingezet op het behouden van de oudere werknemer die zijn huidige baan te zwaar vindt? Het is belangrijk dat gesprek tijdig te voeren. Vaak willen oudere werknemers best nog blijven werken maar dan moet er wel een mogelijkheid zijn om het werk aan te passen.
Dat geldt ook voor mensen die nog na hun AOW-gerechtigde leeftijd willen werken. Er wordt op dit moment nog te vaak gewoon vanuit gegaan dat iemand die met pensioen kan gaan, dat ook wil. Wil de minister ook kijken hoe zij werkgevers kan stimuleren tijdig in gesprek te gaan met een werknemer die met pensioen gaat en hen te vragen of ze ook daadwerkelijk willen stoppen of dat ze toch liever blijven werken? Hetzij in hun huidige functie, hetzij in een andere functie.
Het zou ook helpen als parttimers in de zorg meer uren gaan werken. Als zorgpersoneel dat parttime werkt dan meer wil werken, moet dat natuurlijk wel lonen. De acties die minister Van Ark heeft voorgelegd aan het College Rechten van de Mens stuitten op juridische bezwaren. Hoe gaat de minister aan deze juridische bezwaren tegemoet komen en op welke termijn? De brief van het College dateert immers al van oktober vorig jaar. Graag een reactie van de minister.
Specialisten Ouderengeneeskunde zijn ook cruciaal voor de ouderenzorg. Zij bieden goede zorg aan kwetsbare ouderen. Maar er is een enorm tekort aan specialisten Ouderengeneeskunde. En helaas is de opleiding tot specialist Ouderengeneeskunde niet erg populair onder geneeskundestudenten.
Er zijn jaarlijks 260 opleidingsplaatsen en die worden bij lange na niet opgevuld. En onbekend maakt onbemind, want studenten komen tijdens hun coschappen niet in aanraking met ouderengeneeskunde. Er zou al eerder gekeken worden of het niet een idee is om verplichte coschappen ouderengeneeskunde op te nemen in de studie geneeskunde? Is de minister bereid daar naar te kijken?
In de brief van de minister over de arbeidsmarkt lees ik ook dat zij iets wil doen aan de uitstroom van medewerkers uit de zorg die vervolgens zzp’er worden. En ik vraag mij af of het bij deze uitstromers wel voldoende bekend is wat de consequenties zijn van die keuze. Weten zij dat ze geen recht hebben op WW of dat zij geen pensioen opbouwen. En dat als zij (langdurig) ziek worden dat zij geen recht hebben op een uitkering? Moet er niet tijdens opleidingen ook aandacht gegeven worden aan deze aspecten van het zzp-schap? Graag een reactie van de minister.
Dan kort over het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen. We komen er nog uitgebreid over te spreken, maar over het deel Arbeidsmarkt en Innovatie ben op zich enthousiast. Maar willen we deze actielijn gaan uitvoeren, dan vergt dat heel veel inzet en begeleiding op de werkvloer. De inzet van zorgtechnologie kan de zorg ontzettend ondersteunen waardoor er meer aandacht komt voor liefdevolle en kwalitatieve zorg, maar de minister weet als geen ander hoe moeilijk het is om dit in te voeren en te laten beklijven op de werkvloer. Hoe denkt zij dit te gaan doen en de randvoorwaarden te gaan faciliteren?
Onze huisartsen vangen 95% van de zorg af voor de tweede lijn. Daarbij is onze huisarts vaak degene waar wij lange tijd komen. Je bouwt er een vertrouwensband mee op. Zij zijn een enorme belangrijke verbindende schakel in ons hele zorgsysteem. Zij kampen met veel problemen. Onvoldoende maar ook te dure huisvesting, te veel regeldruk en administratieve lasten, te weinig tijd voor de patiënten en te weinig financiële middelen voor de taken die zij toebedeeld krijgen. Maar er zijn ook simpelweg te weinig huisartsen en praktijkpersoneel. Wat gaat de minister in het kader van de arbeidsmarktkrapte hieraan doen?
Ik vind het winst dat partijen in de zorg elkaar opzoeken en met elkaar kijken naar oplossingen. Het is ook winst dat zij zich, zoals de huisartsen vorige week, laten horen. Op een ludieke en nette manier hebben zij actie gevoerd. En actie voeren voor zorgprofessionals betekent echt dat het water hen tot aan de lippen staat.
Zij hebben geen wegen geblokkeerd, geen agressie gebruikt, en onvoorstelbaar weinig pers gehad. En tóch hoop ik dat ook zij voldoende gehoord worden. Want alleen samen kunnen we dit monster van een probleem, dat we nu hebben op de arbeidsmarkt in de zorg, het hoofd bieden.”
