Het beleid op het terrein van leefstijlpreventie is te traag en te soft. Nederland bungelt bij dit thema onderaan op de Europese lijst. “We kunnen van andere landen leren en hun best practices overnemen”, adviseert Liane den Haan.
Uit het hele Nederlandse maatschappelijke veld komt dezelfde waarschuwing: het beleid op het gebied van preventie gaat niet hard genoeg en is niet stevig genoeg. Ook Liane den Haan is bang dat we met het huidige tempo en de huidige maatregelen te weinig verschil gaan maken. “Het gaat gewoon te langzaam. Het antirookbeleid in het preventieakkoord was het stevigst, en zelfs dat heeft weinig effect gehad.”
Gezond eten
In Europa is Nederland op het gebied van leefstijlpreventie één van de slechtste jongetjes van de klas. “Finland, Noorwegen en Portugal hebben een veel beter beleid hebben op het gebied van gezond eten”, haalde Liane aan. “Wat kunnen we van andere landen leren en welke zaken zouden wij op zeer korte termijn kunnen overnemen?”
Dementie
Liane pleit ervoor de bewustwording dat leefstijl ook invloed heeft op de gezondheid van hersenen te vergroten. “Veel mensen weten niet dat leefstijl veel invloed heeft op hersengezondheid en dat je door gezond te leven minder kans hebt op dementie”, zei het Kamerlid van GOUD. “We hebben nog een lange weg te gaan om dat meer bekendheid te geven.”
Valpreventie
Het streven van de overheid is om vanaf komend jaar 14 procent van de ouderen een valrisicotest te geven. En jaarlijks kan 3 procent van alle thuiswonende ouderen deelnemen aan valpreventieve beweeginterventies. Maar waarom zo laag inzetten?, vroeg Liane aan staatssecretaris Maarten van Ooijen. “Waarom kan dat percentage niet hoger? Want ook hier geldt: voorkomen is beter en goedkoper dan genezen!”
De volledige inbreng van Kamerlid Liane den Haan van GOUD Nederland bij het commissiedebat Leefstijlpreventie met Maarten van Ooijen, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
“Er is bijna geen ander onderwerp op het gebied van zorg dat onze mailboxen zo doet volstromen als het thema leefstijlpreventie. Mails van gemeenten, belangenorganisaties, supermarkten, ziekenhuizen stroomden de afgelopen weken binnen. De conclusie die ik uit de meeste van die mails kan trekken is dat het beleid op het gebied van preventie niet hard genoeg gaat en niet stevig genoeg is.
Het wordt er niet gemakkelijker op om de samenleving gezond te maken en houden. Mensen hebben nu minder te besteden en over het algemeen is gezond eten duurder dan ongezond eten. En met financiële zorgen heb je wel iets anders aan je hoofd dan je druk te maken over gezond eten en leven. Samen met al die organisaties ben ik ook bang dat we met het huidige tempo en de huidige maatregelen, te weinig verschil gaan maken. Het gaat gewoon te langzaam. Het antirookbeleid in het preventieakkoord was het stevigst, en zelfs dat heeft weinig effect gehad. Sterker nog, onder jongeren stijgt het aantal rokers, vooral door e-sigaretten. Wat vindt de staatssecretaris daarvan?
In Europa doen andere landen het stuk beter dan Nederland. Uit een studie van de Universiteit Utrecht en Wageningen Universiteit blijkt dat landen zoals Finland, Noorwegen en Portugal beter beleid hebben op het gebied van gezond eten. Nederland bungelt ergens onderaan. Wat vindt de staatssecretaris van deze conclusie en wat kunnen we van andere landen leren en welke zaken zouden wij op zeer korte termijn over kunnen nemen?
Preventie heeft niet alleen te maken met een gezond lijf, maar ook met een gezond hoofd. Ouderen trekken wat mentale gezondheid betreft vaak aan het kortste eind. In de brief van de staatssecretaris bij het plan ‘Mentale gezondheid van ons allemaal’ is dat zichtbaar; daar worden ouderen helemaal aan het eind in een bijzin nog genoemd. In het plan zelf komen ouderen gelukkig wel aan de orde, maar heel summier. Maatregelen zoals bewegen en sporten voor ouderen worden gecombineerd om eenzaamheid tegen te gaan. Er wordt al jaren gezegd dat daarop wordt ingezet, dus wat gaat de staatssecretaris extra doen? Verder staat in het plan dat mensen die met pensioen gaan beter begeleid gaan worden. Kan de staatssecretaris daar iets meer over zeggen? Hoe komt de uitvoering van deze maatregel eruit te zien?
In 2040 hebben een half miljoen mensen in Nederland de diagnose dementie. De meeste mensen weten wel dat het voor hart en bloedvaten niet goed is als we te zwaar zijn. Maar veel mensen weten niet dat leefstijl veel invloed heeft op hersengezondheid en dat je door gezond te leven minder kans hebt op dementie. Er zijn al veel initiatieven om die bekendheid te vergroten, maar we hebben nog een lange weg te gaan. Hoe kunnen we de bewustwording dat leefstijl ook invloed heeft op de gezondheid van hersenen vergroten, wil ik van de staatssecretaris weten?
We hebben het als het over preventie gaat vooral over het tegengaan van overgewicht, maar ondervoeding is ook een groot probleem in Nederland. 20 procent van de ouderen die thuis wonen is ondervoed. En steeds meer mensen met overgewicht zijn dat ook. Ook hier wil ik vragen hoe de staatssecretaris kan bijdragen aan de bewustwording bij ouderen en bij zorgverleners dat bijvoorbeeld gewichtsafname ook kan betekenen dat spiermassa kleiner wordt, wat weer de kansen vergroot op een val en andere problemen.
Tot slot valpreventie. Ik ben blij dat de staatssecretaris hiermee aan de slag gaat. Ik lees in de brief dat het doel is om vanaf 2023 14 procent van de ouderen een valrisicotest te geven.
En dat het aanbod van effectieve valpreventieve beweeginterventies in Nederland geschikt is om vanaf 2023 jaarlijks 3 procent van alle thuiswonende ouderen, waarbij tevens een verhoogd valrisico is vastgesteld, deel te laten nemen. Maar waarom zo laag inzetten? Waarom kan dat percentage niet hoger? Want ook hier geldt: voorkomen is beter en goedkoper dan genezen.
Ik kan nog uren praten over preventie, maar helaas: daar is de tijd niet voor. Dus voor nu laat ik het hierbij.”
