De hoofdverantwoordelijkheid voor onze volksgezondheid ligt bij de minister. Niet bij de sectoren. Dat stelt Liane den Haan als antwoord op de langetermijnstrategie voor corona waarin het kabinet een hoofdrol heeft weggelegd voor de sectoren.
In de langetermijnaanpak van corona wordt de verantwoordelijkheid eerst bij sectoren en burgers gelegd. Pas als de situatie uit de hand loopt, grijpt de overheid in. Het onderwijs, de culturele sector, sport, openbaar vervoer, de horeca en de reisbranche, ze moeten van het kabinet allemaal zelf maatregelen nemen om een nieuwe besmettingsgolf te voorkomen. De verantwoordelijkheid in het verdere verloop van de coronacrisis vooral bij sectoren leggen is een onzinnig en onverantwoord plan, vindt Liane den Haan. “De hoofdverantwoordelijkheid voor onze volksgezondheid en zeker die van onze meest kwetsbaren ligt toch écht bij minister Kuipers van VWS.”
Regie, hulp en ondersteuning
Liane vraagt zich hardop af waarom de minister deze verantwoordelijkheid in de schoenen van sectoren schuift. “Die hebben daarbij kaders, regie, hulp en ondersteuning nodig”, zei Liane in de Tweede Kamer. Diverse sectoren hebben inderdaad al aangegeven veel meer duidelijkheid te willen. “Minister Kuipers heeft toegezegd dat hij sectoren gaat ondersteunen daarin. Ik wil weten hoe. Als de minister de verantwoordelijkheid voor onze volksgezondheid en de impact die dit zeker gaat hebben op de meest kwetsbaren op sectoren afschuift, hoe zit dat dan met de verantwoordelijkheid als het misgaat? Wijst de minister dan met de vinger naar die sectoren of neemt hij dan wel zelf de verantwoordelijkheid?”, vroeg Liane aan de bewindsman.
Weer wachten tot het te laat is?
Liane vestigde de aandacht op het tijdig vaccineren van ouderen en kwetsbaren. “De Duitse minister van Zorg is van mening dat er nu dringend een nieuwe vaccinatieronde moet komen. Ook hier stijgt het aantal coronagevallen. Gaan wij weer wachten tot het te laat is, net als vorig jaar?” Liane vindt dat er bij toekomstige publiekscampagnes altijd aandacht moet zijn voor mensen met een kwetsbare gezondheid, om zo begrip voor hun situatie te bevorderen. “En ik wil de minister ook vragen niet meer te spreken van mensen die zich kwetsbaar voelen, maar van mensen die kwetsbaar zíjn.”
De volledige inbreng van Kamerlid Liane den Haan bij het commissiedebat Langere termijn coronabeleid met Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
“Op het oog lijkt corona niet meer te bestaan, maar veel mensen hebben nog dagelijks last van de gevolgen van de corona. Neem de zorg. Het ziekteverzuim is nog steeds ongekend hoog. Ik was daarom verbaasd te horen dat de minister een aanbod van Duitsland om te helpen met de inhaalzorg heeft afgeslagen. In plaats van hulp te accepteren van Duitsland moeten volgens de minister onze zorgmedewerkers nog een tandje harder werken. Ik kan mij voorstellen dat deze opmerking niet goed is gevallen in de zorg. Onze zorgprofessionals werken al twee jaar lang keihard en dan is dit, wellicht niet zo bedoeld, wel een klap in het gezicht.
Het is niet de vraag of we weer een coronagolf krijgen maar wanneer. Het aantal coronabesmettingen stijgt weer fors. Ik vraag mij af of de minister wel genoeg rekening houdt met de worstcasescenario’s op het moment dat we wellicht te maken krijgen met een coronavariant die even besmettelijk is als Omikron, maar ziekmakender? De achterstanden qua inhaalzorg zullen weer toenemen. Het lijkt mij heel verstandig om nu afspraken te maken met Duitsland, en zoveel mogelijk inhaalzorg weg te werken. Laat zorgverzekeraars bekijken op individueel niveau of mensen in Duitsland geholpen kunnen worden of dat er hier nog ruimte is in zelfstandige klinieken. Want die mogelijkheid wordt ook nog onvoldoende benut. Graag een reactie.
Het expertteam Covid-zorg in ziekenhuizen noemt in hun rapport maatregelen die genomen kunnen worden om ziekenhuiszorg in tijden van Covid te optimaliseren. Het expertteam vindt dat de implementatie van die maatregelen zo snel als mogelijk moeten worden opgepakt door het veld. Ik wil graag van de minister weten wanneer dit gaat gebeuren.
Een van de maatregelen die het expertteam adviseert is om zorgmedewerkers breed op te leiden zodat zij inzetbaar zijn voor verschillende werkzaamheden binnen de acute as. Ook adviseert het team om de PACU-capaciteit uit te breiden op momenten dat het nodig is, zodat de IC kan worden ontlast. In december vorig jaar is een motie van mij aangenomen die hetzelfde vraagt. Dus u begrijpt dat ik erg blij ben met deze adviezen van het expertteam. Maar waarom alleen personeel breed inzetten in tijden van nood? De bedoeling is om het verloop binnen de acute as en met name de IC’s structureel tegen te gaan. Dan zou je die brede inzetbaarheid altijd wensen. Graag een reactie van de minister.
We moeten volgens de minister leven met het virus. En de meesten van ons kunnen dat prima. Maar mensen met een kwetsbare gezondheid kunnen dat niet. Zij leven al twee jaar grotendeels in isolatie. En dat kun je eigenlijk geen leven meer noemen. Met de langetermijnaanpak die nu voorligt, gaat die twee jaar over in onbepaalde tijd. Er is voor deze groep geen enkel perspectief op verbetering van hun situatie.
Daarom ontvingen wij dinsdag een alternatieve langetermijnstrategie van onder meer de initiatiefnemers van Vergeet mij niet Ernst en een aantal deskundigen waaronder antropoloog Ginny Mooij. Daarin wordt wél rekening gehouden met mensen met een kwetsbare gezondheid. Kan de minister op deze aanpak reageren? De langetermijnaanpak van het kabinet legt de verantwoordelijkheid om rekening te houden met de kwetsbaren in onze samenleving bij de sectoren. Ik vind dat een onzinnig en onverantwoord plan. De hoofdverantwoordelijkheid van onze volksgezondheid en zeker die van onze meest kwetsbaren ligt mijns inziens toch echt bij de minister van VWS. En met alle respect, we hebben gezien dat het bij landelijke regie al lastig is om het gedrag van mensen te beïnvloeden en mensen aan te spreken op solidariteit. Tot nu toe is het hele kabinet daar niet in geslaagd. Waarom schuift de minister deze verantwoordelijkheid in de schoenen van sectoren? Die hebben daarbij kaders, regie, hulp en ondersteuning nodig. De minister schrijft in de aanpak dat hij sectoren gaat ondersteunen daarin. Kan hij aangeven hoe, want verschillende sectoren hebben al aangegeven het niet alleen te kunnen. En gezien het feit dat de minister inzake corona de verantwoordelijkheid van onze volksgezondheid en de impact die dit zeker gaat hebben op de meest kwetsbaren onder ons, op sectoren afschuift, hoe zit dat dan met de verantwoordelijkheid als het misgaat? Wijst de minister dan met de vinger naar die sectoren of neemt hij dan wel zelf de verantwoordelijkheid?
Voor immuungecompromitteerden die niet goed reageren op een vaccin zijn antivirale middelen cruciaal. Helaas is dit nog steeds niet geregeld in Nederland, terwijl deze middelen in andere Europese landen wel beschikbaar zijn. Het middel Evusheld zou in de loop van juni beschikbaar zijn, maar in de laatste brief van de minister staat dat het pas eind juni wordt geleverd. Het wordt nu al zo lang beloofd. Dit kan toch niet! Kan de minister garanderen dat het ook echt in juni geleverd wordt? Hij geeft in de brief aan dat de fabrikant niet eerder kan leveren. Kan hij toelichten waaraan dat ligt? Was Nederland niet gewoon veel te laat? Andere landen hebben het immers wel. En wat is de stand van zaken van de onderhandelingen over de andere antivirale middelen? In de laatste brief lees ik dat de minister verwacht spoedig een leveringscontract te sluiten voor de middelen Paxlovid en Lagrevio. Hoe snel is snel?, wil ik van de minister weten. Want ik word hier na vijf maanden zeuren toch wel heel chagrijnig van. Laat staan wat dit moet betekenen voor al die kwetsbare mensen die op deze medicijnen zitten te wachten zodat ze weer een redelijk normaal leven kunnen leiden.
Dat brengt mij bij het volgende punt: vaccineren. De Duitse minister van Zorg is van mening dat er nu dringend een nieuwe vaccinatieronde moet komen. Ook hier stijgt het aantal coronagevallen. Gaan wij weer wachten tot het te laat is, net als vorig jaar, en het jaar daarvoor?
Dan tot slot: de communicatie. Daar is ook nog een wereld te winnen. In de brief lees ik dat naar aanleiding van een aangenomen motie van mij de minister bij eventuele publiekscampagnes, waar mogelijk en passend, ook richting het algemeen publiek het belang van mensen met een kwetsbare gezondheid zal benadrukken om zo begrip voor hun situatie te bevorderen. Hoezo mogelijk en passend? Dit is altijd mogelijk en ook altijd passend. Solidariteit met de meest kwetsbaren is heel normaal lijkt mij. En ik zou de minister willen vragen niet meer te willen spreken van mensen die zich kwetsbaar voelen. Maar van mensen die kwetsbaar zijn.
Onlangs bleek uit een peiling van EenVandaag dat 54 procent meestal geen zelftest doet bij verkoudheidsklachten. 14 procent gaat voortdurend op pad met een positieve besmetting. Veel mensen pakken nu al geen eigen verantwoordelijkheid. Dus hoe denkt de minister kwetsbare mensen te beschermen door de verantwoordelijkheid bij anderen neer te leggen? Ik geloof al heel lang niet meer in sprookjes, maar wellicht heeft de minister nog wat communicatietrucs die er wel voor zorgen dat eenieder zijn of haar verantwoordelijkheid neemt. Solidariteit betekent je bewust zijn van saamhorigheid en de bereidheid hebben om de consequenties daarvan te dragen. Helaas hebben we met elkaar te veel voorbeelden gezien de afgelopen twee jaar dat dit niet vanzelfsprekend is in onze samenleving, maar dat hier strakke regie en handhaving nodig is.”
