Er is vreugde over het einde aan bijna alle coronamaatregelen in ons land. Maar juist nu al die regels overboord gaan, vraagt Liane den Haan extra aandacht voor de meest kwetsbare mensen in Nederland. Voor mensen met meerdere aandoeningen, voor ouderen, voor mensen die immuun-gecompromitteerd zijn en voor alle mensen en medewerkers in de ouderenzorg.
Liane den Haan is erg blij dat de meeste coronamaatregelen eindelijk kunnen worden losgelaten. Maar ze maakt zich ook zorgen over de meest kwetsbare mensen in onze samenleving. “Ouderen met meerdere aandoeningen en mensen die immuun-gecompromitteerd zijn, zijn al twee jaar extreem voorzichtig en sommigen leven al die tijd in isolatie”, zei Liane tijdens het coronadebat tegen minister Kuipers.
Langwerkende antilichamen
In veel landen wordt de situatie waarin de meest kwetsbare mensen verkeren al onderkend, maar in Nederland nog niet of niet voldoende. Van de langwerkende antilichamen die hen helpen is wereldwijd maar een beperkte voorraad beschikbaar. “Hoe langer Nederland wacht – terwijl andere landen wel actie ondernemen – hoe onzekerder het voor kwetsbare patiënten in Nederland wordt of zij nog dit jaar toegang kunnen krijgen tot goede bescherming”, aldus Liane.
Achter het net
Nederland wacht op gezamenlijke Europese inkoop, andere landen kopen al wel zelfstandig in. “We zijn het braafste jongetje van de klas. De kans dat deze kwetsbare groep achter het net vist is groot”, stelt Liane. Het Kamerlid wil van minister Kuiper vernemen of hij de garantie kan geven dat op korte termijn voldoende preventieve therapieën veilig gesteld kunnen worden voor de meest kwetsbare patiënten in Nederland.
Focus op ouderenzorg
Liane den Haan vroeg aan minister Ernst Kuipers een nadrukkelijke toezegging dat de focus gelegd wordt op de ouderenzorg, op de korte en op de lange termijn. Liane: “De aandacht tijdens de coronapandemie was voornamelijk gericht op de ziekenhuiszorg. Maar dat is maar het topje van de ijsberg. Meer dan de helft van het aantal sterfgevallen vond plaats in de verpleeghuizen. Het blijft een pijnlijke constatering dat de gemaakte keuzes ingrijpende gevolgen hadden.” De ouderenzorg – met ruim 2350 locaties, 120.000 bewoners en bijna 500.000 medewerkers plus de mensen die in de thuiszorg werken en zorg krijgen – heeft het ook nu nog steeds buitengewoon moeilijk, stelde Liane: “Zij krijgen roosters niet rond vanwege een enorm ziekteverzuim, waardoor de kwaliteit van zorg niet altijd geborgd kan worden.”
Inbreng van Liane den Haan bij het debat over de ontwikkelingen rondom het coronavirus met minister Ernst Kuipers van VWS.
“We gaan nog verder versoepelen. We gaan zelfs de meeste coronamaatregelen loslaten. En hoe fijn dat ook is, toch maak ik mij zorgen over de meest kwetsbare mensen in onze samenleving.
Ouderen met meerdere aandoeningen waardoor ze zeer kwetsbaar zijn. Maar ook mensen die immuun-gecompromitteerd zijn. Zij zijn al twee jaar extreem voorzichtig en sommigen leven al die tijd in isolatie.
De groep #VergeetOnsNietErnst heeft al meerdere malen aandacht gevraagd voor hun situatie. De minister is bezig om uitvoering te geven aan mijn unaniem aangenomen motie om ook voldoende preventieve therapieën voor de meest kwetsbare patiënten veilig te stellen voor Nederland, zodat deze zo snel als mogelijk ingezet kunnen worden. De preventieve therapie betreft een behandeling met langwerkende antilichamen die kwetsbare patiënten onmiddellijk kan beschermen bij wie vaccins niet of onvoldoende werken.
De brandbrief van #VergeetOnsNietErnst onderstreept de urgentie. Maar er is nog geen zicht op bescherming voor de meest kwetsbare groep.
In veel landen wordt die nood wel onderkend en in diverse landen zoals Frankrijk en Amerika worden kwetsbare patiënten inmiddels al beschermd. Het productieproces van langwerkende antilichamen is complex. Hierdoor is wereldwijd voor dit jaar maar een beperkte voorraad beschikbaar.
Hoe langer Nederland wacht – terwijl andere landen wel actie ondernemen – hoe onzekerder het voor kwetsbare patiënten in Nederland wordt of zij nog dit jaar toegang kunnen krijgen tot goede bescherming. Ik begrijp dat op dit moment het al niet meer mogelijk is om extra voorraad te garanderen.
Het is van belang dat het ministerie van VWS snel handelt. Zeker voor de aller kwetsbaarste patiënten is de urgentie hoog. Naar schatting gaat het om 20.000 zeer kwetsbare patiënten van de in totaal 500.000 kwetsbaren in Nederland.
Het ministerie van VWS en het RIVM zijn hier al lange tijd van op de hoogte, maar hebben herhaaldelijk deadlines gemist om daadwerkelijk definitief voldoende voorraad veilig te stellen voor dit jaar.
Ik lees in de brief van de minister dat het ministerie wacht op gezamenlijke Europese inkoop via de reguliere route. Maar daarmee zijn we het braafste kind van de klas. Andere landen doen dit namelijk niet en de kans dat deze kwetsbare groep achter het net vist is groot.
– Kan de minister, conform mijn aangenomen motie, de garantie geven dat middels de door Nederland gekozen strategie op korte termijn voldoende preventieve therapieën veilig gesteld kunnen worden voor de meest kwetsbare patiënten in Nederland?
– En als hij die garantie niet kan geven, wil ik weten of hij het de gok waard vindt om aan deze strategie vast te houden daar waar andere landen wel hun kwetsbaarste groep beschermt en deze preventieve therapieën al lang toepassen.
Nog een extra kwetsbare groep mensen, namelijk die gebruik maakt van het persoonsgebonden budget, zit met een enorm probleem.
Vanwege hun kwetsbaarheid, bijvoorbeeld omdat ze een orgaantransplantatie hebben ondergaan, mensen met thuisbeademing of mensen met problemen aan hun immuunsysteem, moeten hun zorgverleners zich aan nog strengere quarantaineregels houden en kunnen dus daarom vaker niet werken.
Deze zorgverleners missen dan inkomsten. De PGB-houders maken zich hier enorme zorgen over omdat ze niet willen dat de hulpverleners weg gaan. Mijn vraag aan de minister is of hij ervoor kan zorgen dat de maatregel doorbetalen voor niet geleverde zorg met een half jaar verlengd kan worden met terugwerkende kracht vanaf 1 januari.
Er komen nu zaken boven water en in de pers over de aanpak van de coronacrisis die niet goed zijn gegaan in de afgelopen periode. Vanochtend het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. En heel erg terecht dat we het daar met elkaar over moeten gaan hebben.
Maar er is een parlementaire enquête aangekondigd. Wat mij betreft wordt daar alles behandeld en gaat een enquêtecommissie hiermee aan de slag en debatteren we er daarna met elkaar over. Of plannen we één groot debat waarbij al deze zaken en rapporten integraal worden besproken en in de brede context kunnen worden gezien.
Eén oproep wil ik hier echt nog doen. Vanuit mijn vorige functie heb ik, onder andere samen met Actiz, al vanaf het begin van de coronacrisis continu aandacht geprobeerd te vragen voor de situatie in de verpleeghuizen en de thuiszorg.
Als het gaat om infectieziektenbestrijding is de aandacht voornamelijk gericht geweest op de ziekenhuiszorg. Maar dat was en is maar het topje van de ijsberg. Meer dan de helft van het aantal sterfgevallen vond plaats in de verpleeghuizen bijvoorbeeld. Het blijft een pijnlijke constatering dat de gemaakte keuzes ingrijpende gevolgen hadden.
Het ontbrak hier niet zozeer aan lobbykracht van organisaties, maar aan de structuur. De bestaande lobbytrajecten voor alle partijen in de langdurige zorg (ouderen, patiënten en cliënten, organisaties en beroepsverenigingen) vonden op zich wel gehoor bij VWS. Maar VWS luisterde niet goed genoeg naar haar eigen Directie langdurige zorg.
En het OMT focuste op ziekenhuizen en de ic’s. Maar de Ouderenzorg in Nederland is met ruim 2350 locaties, 120.000 bewoners en bijna 500.000 medewerkers en al die mensen die ook nog in de thuiszorg werken en zorg krijgen echter veel groter, diverser en anders georganiseerd dan ziekenhuizen.
Ik wil dan ook echt nadrukkelijk aandacht vragen aan de minister voor deze sector die het ook nu nog steeds buitengewoon moeilijk heeft, roosters vanwege een enorm ziekteverzuim niet rond krijgt waardoor de kwaliteit van zorg niet altijd geborgd kan worden.
Dus mijn laatste vraag aan de minister is of hij mij wil toezeggen hier echt de focus op te leggen, zowel op de korte als op de lange termijn.”
